سیلاژ علوفه برای دام ها یکی از روش های مهم برای فراهم کردن و همچنین کاهش هزینه ها در خوراک دام، خصوصاً در فصول پاییز و زمستان است. سیلاژ علوفهای شامل گیاهان خوش خوراک، پسماند گیاهی، پسماند کارخانجات مواد غذایی و تخمیر باکتری های بیهوازی میباشد. با جمع آوری این محصولات میتوان در طول سال علوفه آبدار تولید کرد. همچنین سیلو کردن علوفه ها، آنها را در برابر تأثیرات زیانآور مانند آفتاب، قارچ، حشرات و آتش محافظت مینماید.
همانطور که میدانید تغذیه سالم و مفید تاثیر بسزایی در سلامت و باروری دام دارد. بر همین اساس دامداران باید نسبت به فراهمکردن خوراک و علوفه های سالم توجه خاصی داشته باشند. عدم توجه به این موضوع، اختلالات در سیستم گوارشی دام ها، تلف شدن حیوان ها و سایر زیان های هنگفت در پی خواهد داشت. میتولید ذرت سیلو شده از طریق تخمیر گیاه ذرت علوفهای در محیط کاملاً بیهوازی انجام میشود. این ترکیب یکی از منابع غذایی مهم برای گوسفندان محسوب میشود که با برنامه غذایی مناسب در مصرف آن، موجب افزایش شیردهی و پروار کردن دام ها میشود.
فهرست مطالب
اهمیت سیلاژ علوفه برای گوسفندان
سیلاژ علوفه از جمله مهمترین روش ها برای تامین و ذخیره علوفه برای گوسفندان در طول سال محسوب میشود. همانطور که پیشتر اشاره کردیم و در مقالات قبلی نیز به طور مفصل به آن پرداختیم، مهمترین عامل در رشد و پروار کردن گوسفندان و همچنین سایر دام ها، توجه به تغذیه کامل و درست آنها است. اگر دامداران به تغذیه و علوفه گوسفندان توجهی نداشته باشند، امکان مرگ دام ها و بروز خسارات هنگفت وجود دارد.
سیلو کردن علوفه و خوراک دام ها یکی از مهمترین نکات برای انبارکردن این مواد محسوب میشود که امروزه در اغلب کشورهای جهان نیز مرسوم و رایج شده است. این فرایند شامل جمعآوری و بستهبندی علوفه از طریق ماشینآلات کشاورزی میباشد. همچنین دامداران باید بسته های علوفه را خشک و در مکان مناسب نگهداری نمایند تا در فصل سرد سال بتوانند از آنها برای دام خود استفاده کنند.
در فرایند سیلو کردن، تمام برگ، ساقه علوفه ها توسط میکروارگانیسم خاصی به نام لاکتوباسلیوس تجزیه شده تا از این طریق آنها تا مدتزمان طولانی سالم نگه داشته شوند و در فصل های سرد سال مورد استفاده قرار گیرند. پسماندهای مزارع ذرت و جو از بهترین گزینه ها برای سیلاژ محسوب میشوند. این نوع علوفه ها از کیفیت بالایی برخوردار بوده و باگذشت زمان ارزش غذایی آنها کاهش نمییابد.
در تمام کشورهای دنیا روند سیلاژ علوفه بسیار مرسوم است، اما امکان دارد نوع علوفه استفاده شده، متفاوت باشد. معمولاً در ایران برای سیلو کردن ذرت از بخشهای متعدد گیاه مانند برگ، ساقه و حتی خود بلال استفاده میکنند. اغلب دامداران کشورهای دنیا علوفه یونجه را برای سیلو کردن انتخاب میکنند.
مراحل سیلو کردن علوفه
آماده سازی علوفه: زمانی که علوفه دارای بالاترین سطح مواد مغذی ذخیره در خود هستند، مرتع باید قطع شود. این کار معمولاً قبل از اینکه علوفه کاملاً رشد کنند، انجام میشود. این مرحله از سیلاژ علوفه از اهیمت زیادی برخوردار است و باید به درستی صورت گیرد.
جداسازی رطوبت: پس از قطع مرتع باید به علف اجازه داده شود تا چند ساعت در مزرعه پژمرده شده و رطوبت خود را تا حدود 60 تا 75 درصد از دست دهد. این سطح رطوبت امکان تخمیر بهینه را فراهم میکند.
تخمیر: علف های بریده شده را به قطعات کوچکتر خرد و سپس فشرده میکنند تا از این طریق اکسیژن خارج شود. این فرایند در سیلو کردن علوفه مهم است زیرا باکتری اسید لاکتیک برای انجام تخمیر در محیط های بدون اکسیژن مورد نیاز هستند. اگر قرار باشد سیلاژ در یک گودال بزرگ انباشته شود، تراکتورها و سایر ماشین آلات معمولاً روی توده علوفه حرکت داده میشوند تا زمانی که سفت شود. اگر نیز با دستگاه ذخیره شود، حین بستهبندی با دستگاه فشرده میشود.
بستهبندی با نایلون: پس از فشرده سازی نوبت به بسته بندی علوفه ها میرسد تا اکسیژن آن خارج نشود. چراکه تخمیر باید در شرایط بی هوازی (بدون اکسیژن) اتفاق بیافتد، در غیر این صورت نوع صحیح میکروارگانیسمها رشد نخواهند کرد. برای این منظور توده های علوفه فشرده را با ورقههای پلی اتیلن بزرگ پوشنده میشود.
نکات مهم برای سیلاژ علوفه های مختلف
- در سیلاژ علوفه باید میزان رطوبت مکان موردنظر بین 65 تا 70% باشد.
- دمای هوای در هنگام برداشت سیلوی علوفه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. بهتر است برداشت علوفه هنگامی صورت گیرد که دمای هوا متعادل باشد، چراکه برداشت در فصل گرما باعث ازبینرفتن مواد مغذی و مفید آن میگردد.
- توجه و کنترل اسیدیته یا همان PH بسیار مهم است. افزایش اسیدیته موجب امکان بالارفتن رشد قارچ ها و باکتری های خطرناک در علوفه میشود. استفاده از این نوع علوفه ها برای گوسفندان و سایر دام ها بسیار خطرناک بوده و حتی امکان مرگ آنها وجود دارد.
- برای سیلو کردن بهتر است در فصل مناسب انجام شود و برای این کار از علوفه خشک استفاده گردد.
- هیچگونه کپکی نباید در علوفه های موردنظر وجود داشته باشد. استفاده از علوفه های آلوده به کپک قارچی برای گوسفندان بسیار خطرناک است، چراکه این نوع کپک ها بسیار مقاوم هستند و بهسختی از بین میروند.
مزایای سیلو کردن علوفه برای تغذیه دام
- برای مدتزمان طولانی حتی خشکسالی میتوان از سیلاژ علوفه برای دام استفاده نمود.
- در فصل خشک سال و در صورت کمبود علوفه تر برای تغذیه دام ها، سیلاژ میتواند جایگزین مناسبی بهشمار رود.
- با سیلو کردن علوفه ها میتوان از علوفه در برابر تأثیرات زیانآور مانند آفتاب، قارچ، آتش و حشرات محافظت کرد.
- بواسطه سیلاژ کمیت و کیفیت علوفه ها حفظ میشود و در بالاترین حد خود قرار میگیرد.
- نیترات مضر در گیاهانی نظیر ذرت، سورگوم و غلات زمستانه از بین میرود.