گاو آبستن به گاو ماده‌ای گفته می‌شود که در پی تماس جنسی با گاو نر دارای جنین در رحم خود میباشد. اینکه بتوانیم تشخیص دهیم یک گاو ماده حامله است و یا خیر اهمیت زیادی دارد؛ به طوری که از طریق آن میتوان دو برابر گوشت نسبت به زمانی که گاو حامله نبوده دریافت کرد و متوجه شد نگهداری از چه گاوهایی میتواند سودمند باشد و چه گاوهایی باید در اسرع وقت فروخته بشوند.
مسلماً نگهداری و پرورش گاوی که قابلیت باردار شدن را دارد نسبت به گاو غیر آبستن و بدون نژاد خاصی، از مزایای و سود بیشتری برای دامدار برخوردار میباشد. درواقع گاوهای غیر باردار برای تغذیه و مراقبت از هزینه بالایی دارند زیرا هیچ پتانسیل خاصی برای بازپرداخت هزینه های متحمل شده ندارد. اما گاوهای ماده حدود دو تا سه شانس بارداری موفق به زایمان دارند و از این طریق میتوانند هزینه های نگهداری خود را جبران نمایند. همچنین تشخیص در تعیین احتمال افزایش یا کاهش بارداری میتواند کمک شایانی در تشخیص نیاز به درمان برای دامدار داشته باشد.
فهرست مطالب
اهمیت تشخیص گاو آبستن
همانطور که در ابتدای متن نیز متوجه شدید، تشخیص گاو آبستن شده از سایر گاوها، خالی از لطف نیست و اگر بتوانید گاوی که باردار شده است را شناسایی کنید در آینده میتوانید از مزایای آن بهره ببرید. به طور کلی اهمیت تشخیص حامله بودن گاو شامل موارد زیر است:
- خارج کردن حیوانات عقیم شده از گله
- انجام اقدامات درمانی مناسب برای دام های کم باروری و یا نابارور
- تعیین مراقبت مناسب و تغذیه مناسب با توجه به نیازهای بارداری
- تنظیم زایمان برای تولید یکنواخت در طول سال
- شناسایی و نگهداری گله گاوهای دارای بازده بالایی
- تاثیرگذار بودن در بهبود اقتصاد دامدار
علائم و نشانه های بارداری
زمانی که گاو آبستن می‌شود، تغییراتی در ظاهر و عادات او ایجاد می‌شود که بیانگر ایجاد یکسری تغییرات در داخل بدن او هستند. علائم و نشانه هایی وجود دارد که از طریق آن میتوان به طور ظاهری، تشخیص داد که آیا گاو موردنظر آبستن شده است و یا خیر. تمامی دامداران لازم است که با این علائم و نشانه ها آشنایی کاملی داشته باشند. این علائم شامل موارد زیر است:
- توقف چرخه فحلی
- مزاج تنبل
- تمایل به چاق شدن
- افت تدریجی عملکرد شیردهی
- افزایش تدریجی وزن
- افزایش اندازه پستان
روش های تشخیص بارداری
علاوه بر نشانه ها و علائم آبستن گاو، روش ها و تست هایی نیز وجود دارد که بواسطه آنها میتوان تشخیص داد که یک گاو باردار میباشد یا خیر. معاینه فیزیکی مانند آزمایش رکتال، انجام تست های آزمایشگاهی و استفاده از کیت های تست میزان پروژسترون در شیر، از جمله این روش ها میباشند. همچنین برای دام زنده همانند انسان ها، آزمون های تشخیص بارداری وجود دارد که به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم قابل انجام میباشند.
روش مستقیم به این صورت که یک مشاهده معمولی جهت بررسی بارداری در دامداری ها و گله دارهای کوچک صورت میگیرد تا بالاخره گوساله متولد شود. البته این روش بسیار غیر اقتصادی و ناکارآمد است. بهتر است گاوهای غیر باردار را پس از فصل تولید مثل، شناسایی و معدوم کنید تا از تغذیه آنها در بقیه سال و هزینه های اضافی آنان جلوگیری شود.
اما در روش غیر مستقیم به دلیل استفاده از مارکرهای شیمیایی میتوان بسیاری از عوامل نظیر تشخیص زودرس گاوهای ماده غیر باردار را شناسایی کرد. همچنین این آزمایشات بسیار آسان و کارامد هستند. مشخص شده که گلیکوپروتئین های مرتبط با بارداری به عنوان یک شاخص قابل اعتماد برای حاملگی شناخته می‌شوند، اما نقش فیزیولوژیکی آنها همچنان ناشناخته است.
اگرچه تصور می‌شود که گلیکوپروتئین های مرتبط با آبستن شده دام، ممکن است به روند رشد فاکتورهای رشد در جفت رحم یا کمک کنند یا باعث چسبندگی بین رحم و جفت شوند. این ترکیبات از روز 22 تا 24م حاملگی وارد سیستم گردش خون مادر شده و در روز 28م به میزانی میرسند که برای تشخیص بارداری قابل قبول هستند.
مدت زمان آبستن بودن گاو
به طور کلی طول مدت زمان گاو آبستن باتوجه نژاد، وزن و حتی اقلیم میتواند متفاوت باشد و این مدت از 279 تا 287 روز طول می‌کشد. برای اکثر نژادهای گاو، مدت زمان بارداری 283 روز است. گاوهای ماده‌ایی که گوساله نر باردار هستند نسبت به گاوهایی که گوساله های ماده حامله میباشند، حاملگی طولانی تری را تجربه می کنند.
برای اطلاع از نژاد گاوها میتوانید به مطلب انواع نژاد گاو و مرغ و خروس مراجعه کنید.
همچنین مواردی نظر وضعیت بدن در هنگام زایمان، سن گاو ماده، نبودن مشکلی در روند زایمان و … از جمله عواملی هستند که میتوانند فاصله میان دو بارداری متوالی را تعیین کنند. رژیم غذایی دام پس از زایمان و همچنین در دوران شیردهی باید کافی و مقوی باشد تا از دست داد وزن گاو مادر جلوگیری شده و تغییری در شرایط بدن او اتفاق نیافتد.
گاوهایی که با شرایط بدنی مناسب کمتر از ۴ زایمان می کنند، فاصله حاملگیشان پس از زایمان طولانی تر است. معمولاً فاصله میان زایمان اول تا زایمان دوم، نسبت به سایر زایمان ها بیشتر میباشد. این فاصله برای گاوهایی که در هنگام زایمان مشکل دارند و وزن و وضعیت بدنشان پس از هر زایمان تحلیل می‌رود، بیشتر خواهد شد.
به طور کلی با در نظر گرفتن تمام موارد مذکور، اگر شرایط بدنی گاو مناسب باشد، فاصله زمانی بین هر زایمان در گاوهای گوشتی بین 50 تا 60 روز و به طور متوسط 55 روز میباشد.
