اجزای حرام گوسفند و اجزای حلال آن، از جمله موضوعات بسیار با اهمیت در میان مسلمانان، جهت ذبح و مصرف این دام است. همانطور که میدانید، گوسفند از جمله حیوانات حلال گوشت است که در میان جوامع مختلف خصوصاً ایرانی ها از طرفداران زیادی برخوردار است. گوشت این حیوان علاوه بر داشتن طعمی لذیذ، از مزایای زیادی برخوردار است به همین جهت در اغلب غذاهای گوشتی و خورشتی از گوشت گوسفند استفاده میشود.
با اینحال مصرف و خوردن تمامی اجزای گوسفند حلال و حتی مکروه نیست؛ برخی از بخش های بدن این حیوان به دلیل مشکلاتی که در آینده برای سلامت جسم و روان فرد ایجاد میکند، مصرف آنها منع شده و حرام اعلام گشته است. در ادامه به بررسی اجزای حلال و حرام گوسفند میپردازیم.
فهرست مطالب
اجزای حلال و اجزای حرام گوسفند
با اینکه گوسفنداز جمله حیوانات حلال گوشت است اما براساس برخی روایات نقل شده از سوی امامان و معصومین علیهم السلام و همچنین دستورات پزشکی، خوردن قسمت هایی از گوسفند به دلایل مختلف حرام است. اکثر این دلایل به این خاطر میباشد که مصرف اجزای حرام گوسفند باعث بروز تاثیرات بد در سیستم سلامتی و ایمنی بدن انسان میباشد. از جمله بخش های حرام گوسفندعبارتند از:
- خون: خون گوسفند برای بدن انسان بسیار مضر بوده و همچنین به دلیل جهنده بودن، طبق دستورات دینی ما نجس نیز میباشد.
- قسمت مرکزی مغز: قسمت نخودی شکل مغز بر اساس دستور فقها، حرام میباشد.
- آلت نر و ماده: این اجزا به دلیل ترشحات هورمونی مضر، سلول های جهش یافته و ناپاک بودن برای بدن انسان، حرام اعلام گشته است.
- دنبلان: همان بیضه گوسفند بوده که شامل غدهای سفید و پر چربی است. خوردن این بخش حرام بوده و در آینده باعث مشکلات فراوانی برای سلامتی بدن میشود.
- نخاع: دلیل حرام بودن نخاع را که مغز حرام نیز نامیده می شود، وجود منی در داخل آن و ذخیره سازی آن می دانند. در این باب روایتی از امام صادق (ع) نیز نقل می شود که حضرت به همین موضوع اشاره فرموده اند.
- حدقه چشم: خود حدقه از اجزای حرام گوسفند میباشد اما سایر بخش های چشم جزء بخش های حلال محسوب میگردد.
- پی: این بخش که در 2 طرف تیره پشت قرار دارد نیز حرام است.
- زهره دان: زهرهدان یا همان کیسه صفرا به دلیل ترشحاتی که در آن قرار داشته و از آن خارج میشود، حرام است.
- بخش میانی سم: به دلیل آلودگی ها و کثیفی هایی که در این بخش تجمع مییابد، مصرف و خوردن آن برای بدن مضر است. بخش میانی سم گوسفند به «ذات الاشاجع» نیز شناخته میشود.
- مثانه: مثانه محل خارج شدن ادرار بوده و دارای میکروب ها و آیودگی های بسیاری است. این بخش از جمله نواحی است که بسیاری از دام ها به دلیل بیماری این ناحیه تلف می شوند.
- طحال: طحال یا همان سپرز از دیگر قسمت هایی میباشد که مصرف آن حلال نیست.
- غدد: دشول یا غده در بدن گوسفند قرار داشته و خوردن آن بنابر دلایل پزشکی حرام اعلام گشته است.
- گوشه های دل: این قسمت ها نیز به دلیل خارج نمودن سموم و گرفتن آلودگی ها و مضرات به خود حرام اعلام شدهاند.
حیوانات حلال گوشت و حرام گوشت
در اسلام، حیوانات بر اساس نوع زیستگاه و خون به دو دستهی حلال گوشت و حرام گوشت تقسیم میشوند. در میان تمام انواع حیوانات خشکی، دریایی و پرندگان، حیوانات حرام گوشت و حلال گوشت وجود دارد و ربطی به این موضوع ندارد که یک حیوانی که خشکی است پس مصرف گوشت آن حلال میباشد.
گوسفند، گاو، بز، شتر، آهو، گورخر، اسب، قاطر، الاغ از جمله انواع حیوانات خشکی میباشند که مصرف گوشت آنها حلال است. البته لازم به ذکر است که گوشت الاغ، اسب و استر مکروه میباشد. بدین معنا که مشکلی در مصرف آنها وجود ندارد اما بهتر است تا جایی که امکان دارد از مصرف آنها خودداری شود.
در رابطه با حیوانات آبزی، تنها گوشت ماهی های فلس دار و میگو حلال است. برای مصرف گوشت پرندگان باید به این موضوع توجه کنید که تنها مصرف گوشت پرندگانی حلال است که دارای چینه دان، سنگدان یا تیغه پشت پا باشند. همچنین اگر پرندهای مدت زمان بال زدنش در هنگام پرواز از مدت زمان صاف نگه داشتن بال هایش بیشتر بود حلال گوشت است.
گوشت گوسفند
همانطور که گفته شد، گوشت گوسفند از جمله گوشت هایی میباشد که مصرف آن حلال است. این دام نش عمدهای را در چرخهی غذایی در کل دنیا دارا میباشد. پرورش گوسفند و بز تقریباً در تمامی قاره های جهان رایج بوده و ایران نیز از در این زمینه سابقه ی طولانی مدتی دارد. گوشت این دام به عنوان یکی از لذیذترین گوشت ها شناخته شده و میتوان گفت یکی از مهمترین منابع تغذیه انسان در زمینه گوشت و پروتئین محسوب میگردد. به گونهای که برخی غذاها تنها با گوشت گوسفند پخته میشود.
علاوه بر مزهی لذت بخش، گوشت این حیوان از مزایای بسیاری از جمله انرژی و پروتئین بالا، کلسیم و فسفر فوق العاده و ویتامین B1 و سلنیوم برخوردار است. این مزایا و خصوصیات باعث شده است که گوشت گوسفند به یکی از مواد اصلی غذایی تبدیل شود و به عنوان ماده ای درمانی نیز معرفی گردد. البته لازم به ذکر است این خصوصیات و مزایا تنها زمانی وجود خواهند داشت که از اجزای حرام گوسفند استفاده نگشته و ذبح این حیوان کاملا به شکل بهداشتی و اسلامی انجام گیرد.
برای اطلاعات بیشتر میتوانید به مطلب مزایای گوشت گوسفند در سلامتی انسان مراجعه کنید.
ذبح اسلامی و اجزای حرام گوسفند
تنها زمانی گوشت یک حیوان واجد شرایط حلال خواهد بود که ذبح آن به طور کاملاً اسلامی انجام گرفته باشد. در طی تحقیقات و بررسی های علمی که در زمینهی ذبح اسلامی صورت گرفته است، این موضوع آشکار شد که چنین ذبحی باعث میشود تا از فساد پذیری گوشت کاسته شده و علاوه بر این حیوان در حال ذبح شدن دچار درد و عذاب بیشتری نشود.