شیردهی گوسفندان از جمله مهمترین فاکتورها برای بررسی میزان سلامت دام و دریافت تغذیه مناسب این حیوان میباشد. علاوه بر آن شیر از جمله مهمترین ترکیبات غنی از کلسیم و پروتئین در دنیا میباشد که در مصارف غذایی و لبنی متنوعی از آن استفاده میگردد. سلامت دام و دریافت تغذیه کافی و مناسب از جمله عوامل تاثیر گذار در میزان شیردهی حیوان میباشد.
همانطور که در مطالب پیشین نیز اشاره کردیم گوسفندان براساس میزان فراورده هایی که از آنها بدست میآید به سه دستهی گوسفندان گوشتی، شیری و پشمی دسته بندی میشوند. در ایران نژادهای متنوعی از گوسفندان وجود دارد که به دلیل تولید میزان زیاد شیر، پرورش داده میشوند.
گوسفند آواسی، قره گل، گوسفند شال و … از جمله گوسفندان شیری در ایران محسوب میشوند که میزان شیردهی بالایی داشته و از کیفیت و مرغوبیت بالایی نیز برخوردار است. گوسفند باسکو، گوسفند bovec و گوسفند chios از مهمترین و شناخته شدهترین گوسفندان شیرده در دنیا هستند. میزان شیردهی این گوسفندان بسیار بالا است و در کشورهایی نظیر ترکیه، عراق، سوریه، لبنان، فرانسه، ایتالیا، اسلوونی و یونان پرورش داده میشوند.
عدم اطلاع از دلایلی که باعث میشود از شیردهی این حیوانات کاسته شود، موجب آسیب رسیدن به دام و همچنین بروز خسارت های مالی به دامدارد میگردد.
فهرست مطالب
علل کم شدن شیردهی گوسفندان
شیر از مهمترین منابغ غذایی حاوی کلسیم و پروتئین میباشد که در همهی رده های سنینی مصرف میگردد. اهمیت بالای شیر در صنایع غذایی و لبنی باعث شده که دامپروری های متعددی در سراسر دنیا به پرورش گوسفندانی با شیردهی بالا بپردازند تا از این طریق شیر باکیفیت و در حجم بالا تولید شود.
عدم اطلاعات کافی برخی پرورش دهندگان گوسفندان شیری و همچنین تاثیر عوامل محیطی و زیستی باعث شده تا بر کیفیت و میزان شیردهی گوسفندان تاثیر بگذارد. از جمله دلایلی که موجب چنین نتیجهای میگردد میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- انگل های داخلی دستگاه گوارش گوسفند
- ورم پستان بالینی
- مشکلات هورمونی و اندوکرینی
- مسمومیت با مواد غذایی یا مواد شیمیایی
- خوردن بیش از حد غلات، چربی، کربوهیدرات و نشاسته
- کاهش مصرف موادغذایی
- کمبود بسیاری از مواد معدنی و ویتامین ها از جمله b12
- کاهش نوشیدن آب سالم و پاکیزه توسط دام
راه های افزایش شیردهی گوسفند
حال که با علل کاهش شیردهی گوسفندان آشنا شدید، علاوه بر آنکه باید به از بین بردن این دلایل بپردازید، یسری روش ها و ترفندها نیز وجود دارد که بواسطهی آنها میتوانید بیزان شیردهی گوسفند موردنظر خود را افزایش دهید از جمله این روش ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- تعادل در رژیم غذایی دام از اهمیت زیادی برخوردار است. رژیم غذایی دام باید حاوی ترکیباتی نظیر پروتئین، مواد معدنی، فسفر و آب باشد تا بتواند انرژی لازم و کافی را برای گوسفند ماده تامین نماید.
- برای افزایش شیردهی گوسفندان، باید در طول روز انرژی کافی را از طریق مصرف یونجه، مراتع و دانه ها دریافت نمایند.
- گوسفندان شیرده دارای نژادهای مختلفی میباشند باید باتوجه به نژاد موردنظر، شرایط آب و هوایی، رژیم غذایی و زیستگاه مناسب را برای آنها تامین نمود.
- سلامت گوسفندان باید همواره توسط یک دامپزشک باتجربه ارزیابی شود. چراکه انواع بیماری ها همچون ورم پستان، انگل و … باعث کاهش شیردهی گوسفند میگردد. هرچه این اقدام زودتر و سریعتر انجام گیرد، از ورود آسیب های بیشتر به دام جلوگیری شده و مشکل آن سریعتر برطرف میگردد.
- مصرف برخی ویتامین ها و مکمل ها، تحت نظارت دامپزشک میتواند میزان شیردهی گوسفند را افزایش دهد.
میزان و زمان شیردهی
گوسفندان شیرده، در تمام طول سال به یک اندازه و میزان شیر تولید نمیکنند بلکه باتوجه به نژاد گوسفند پرورشی، زمان شیردهی و میزان شیردهی آن متفاوت است؛ البته یک اصل کلی در این باره وجود دارد. برای مثال، بره ها پس از بالغ شدن، میتوانند اقدام به تولید شیر نمایند.
میش مادر نیز پس از به دنیا آوردن بره، به مدت 15 هفته و 24 ساعت در روز قادر به تولید شیر است. البته همانطور که اشاره کردیم، این میزان در نژادهای مختلف، متفاوت میباشد. بنابراین دامداران با توجه به تجربه و نوع نژاد گوسفند خود، میتوانند بهترین زمان برای دوشیدن شیر گوسفندان را انتخاب نمایند.
انواع روش های شیردوشی در گوسفندان
رعایت نکات بهداشتی و ایمنی در پروسهی شیردوشی دام از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و میتواند در آینده بر میزان، کیفیت و حجم شیردهی گوسفندان تاثیر بگذارد. به طور کلی فرایند شیردوشی به دو صورت سنتی و صنعتی قابل انجام میباشد. انتخاب هر کدام از این روش ها باتوجه به نوع نژاد، محیط، سن و بسیاری از عوامل دیگر باید صورت گیرد. می توان برای انتخاب بهتر با دامپزشک یا افراد با تجربه در اینکار مشورت نمود.
البته مواردی نظیر وضعیت مالی و در دسترس بودن تجهیزات نیز میتواند بر انتخاب نهایی روش شیردوشی تاثیر گذار باشد. با اینحال اگر انتخاب نهایی شما روش سنتی است و یا صنعتی، باید دست و یا دستگاه شیردوش را به طور کامل ضدعفونی کرده و بهداشت شخصی را نیز رعایت کنید تا سبب انتقال بیماری به دام نشوید. همچنین توصیه میشود پستان گوسفند را پیش و پس از شیردوشی کاملا ضدعفونی و تمیز نمایید.
