دارو ضد انگلی دام از جمله مهمترین داروهایی میباشند که باید براساس تاریخ موردنظر به طور مرتب برای دام استفاده گردد. این داروها همانطور که از نامشان پیداست مانع از رشد و تکثیر انگل در دام شده و با آنها مبارزه میکند. انگل موجودات بسیار کوچکی هستند که از موجودات زنده دیگر ( مانند بدن شما ) برای غذا و مکانی برای زندگی استفاده می کنند.
انگل از جمله رایج ترین بیماری هایی است که دام به آن مبتلا میشود و برای شناسایی آنها کافیست وضعیت سلامتی دام را بررسی کنید. از جمله مهمترین علائم بیماری های انگلی میتوان به دم تمایل به خوردن علوفه، ضعف و بی حالی و کاهش وزن شدید، کمرنگ شدن چشم ها و گاها خروج کرم از بینی و … اشاره کرد.
بدن دام هایی مانند گوسفند و بز بخاطر شرایطی که دارند، محیط بسیار مناسبی برای برای رشد و تکثیر انواع انگل های نواریری، گرد و غیره محسوب میشود. در اثر رشد بی رویه انگل در بدن دام باعث مرض شدن او و در نهایت مرگ دام میشود. انگل ها به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم شده که هر مدام انواع مختلفی دارند که برای درمان و جلوگیری از رشد هر کدام از آنها، داروهای مخصوص متفاوتی وجود دارد.
انگل های داخلی همان طور که از نامشان پیداست، درون بدن و رد قسمت هایی مانند روده و معده و بینی رشد میکنند. از جمله این نوع انگل ها میتوان به کپلک در کبد، تنیای روده و انگل های معده اشاره کرد. اما انگل های خارجی بر روی بدن، زیر بغل، گوش و غیره رشد و تکثیر پیدا مینمایند.
نوع دارو، تاریخ و زمان مصرف برای برای هرکدام از انواع انگل ها متفاوت است. پس از بررسی علائم بیماری، دامپزشک میتواند نوع انگل و کرم موجود در بدن دام را تشخیص دهد و براساس همان داروی موردنظر را تجویز نماید. در ادامه به مهمترین داروهایی که جهت جلوگیری از تکثیر انگل در بدن دام استفاده میشوند، میپردازیم.
فهرست مطالب
قرص آلبندازول دارو انگل دام
یکی از موثرتریندارو ضد انگلی دام، قرص آلبندازول میباشد که برای مبارزه با بسیاری از انگل ها مفید است. این دارو با جلوگیری از جذب گلوکز و کاهش منبع انرژی لازم برای انگل ها، مانع از رشد و تکثیر آنها شده و به مرور آنها را دچار مرگ سلولی مینماید. در اصطلاح علمی، این قرص اثر آنزیم فومارات ردوکتاز را از بین برده و به همین دلیل از ایجاد انرژی میتوکندریال آدنوزین تری فسفات جلوگیری مینماید.
قرص آلبندازول برای درمان بیماری های انگلی زیر بکار گرفته میشود:
- فایسولاهپاتیکا
- کرم های نواری
- کرم های معدی بالغ
- لارو 4 هفته ای کرم معدی
- کرم همونکوس کنتوریتوس
- کرم کوچک روده
- کرم روده ای نخی
- کرم روده ای روده ای بالغ
- لارو 4 هفته ای کرم روده ای
- استرونژیلوئیدازیس
- عفونت کرم قلابدار
- آسکریازیس
برای مصرف آلبندازول باید به نوع دام، سن و وزن آنها توجه نمود و همچنین براساس نوع انگل از دارو استفاده کرد. به طوری که اگر دام دچار انگل های کپلک و لاروهای آنها شده باید به ازای هر کیلوگرم وزن دام باید 5.7 میلی گرم به آنها خورانده شود. برای از بین بردن انگل های رودهای پهن و کرم های گرد به ازای هر کیلوگرم وزن دام باید 5 میلی گرم از این دارو به حیوان خورانده گردد.
در دورهای انگل زدایی دام، بهتر است آغاز مصرو این دارو از اوایل اردیبهشت صورت گیرد. دقت داشته باشید که بین مصرف قرص تا آبستن دام، باید چیزی بین 45 روز فاصله باشد. اگر قرص آلبندازول 10 روز قبل از کشتار بز و یا 14 روز قبل از کشتار گوسفند به آنها خورانده شود، بهتر است گوشت آن دام مصرف نشود.
دقت داشته باشید که با اینکه قرص آلبندازول دارای ویژگی های درمانی دارد اما به هرحال از مواد شیمیایی تشکیل شده است که مصرف مداوم و پیوسته آن باعث تجمع مواد شیمیایی و سوماتیکی میشود و در نهایت کبد دام به شدت آسیب میبینید. لذا از مصرف بیش از 14 تا 28 روز این دارو برای دام خودداری کنید.
داروی ضد انگل پرازیکوانتل برای کرم های نواری
از دیگر دارو ضد انگلی دام، قرص پرازیکوانتل میباشد که برای جلوگیری و از بین بردن کرم های نواری داخل بدن مصرف میگردد. این دارو با جذب ترماتودها و سستودها در بدن، کرم های نواری را از بین میبرد. بطوری که با فلج عضلانی انگل در عرض 15 دقیقه منجر به از بین رفتن آنها خواهد شد. از قرص پرازیکوانتل برای از بین بردن انگل های زیر استفاده میشود:
- تنیا پیزیفورمیس
- دیپیلیدیوم کانینوم
- کرم های پهن روده ای فاسیولوپسیس بوسکی
- کرم های پهن پوستی جیروداکتیلوس اکولئاتوس
- مولتیسپس
- دیپیلیدیوم کانینوم
- مزسستوئیدس کورتی
- اسپیرومترامانسونوئیدس
تریکلابندازول داروی ضد انگل و ضد فاسیولا دام
از جمله قوی ترین و موثرترین دارو ضد انگلی دام، داروی تریکلابندازول میباشد. این دارو همانند قرص آلبندازول، به محض ورود به بدن دام اثر آنزیم فومارات رودوکتاز را خنثی کرده و از انرژی لازم برای رشد انگل میکاهد. این کاهش انرژی به مرور باعث مرگ انگل و از بین رفتن آن میشود. از مهم ترین موارد مصرف این دارو میتوان به از بین بردن انگل کپلک کبدی اشاره کرد.
برای مصرف داروی تریکلابندازول لازم است به ازای هر 25 کیلوگرم وزن دام، 250 میلی گرم از این دارو به حیوان خورانده شود. لازم به ذکر است که پس از خوراندن دارو به دام، شیر آن تا شیر آنها تا 7 روز و گوشت تا 29 روز غیر قابل مصرف است.
داروی ضد انگلی فنبندازول
این دارو ضد انگلی دام نیز با از بین بردن اثر آنزیم فومارات ردوکتاز و سوکسینات دهیدروژناز انرژی مورد نیاز برای رشد انگل را از بین میبرد. دارو فنبندازول قادر است 12 ساعت بعد از مصرف روی لاروها و انگل های بالغ اثر خود را ایجاد نماید. از فنبندازول برای از بین بردن انگل های زیر استفاده میشود:
- کرم های ریوی
- کرم های نواری
- از بین بردن تخم کرم های گرد
- استرونژیلوئیده
- استرونژیلوئیدس
سایر دارو های ضد انگلی
کلوزانتل یکی از دارو های ضد انگلی قوی دام میباشد که برای از بین بردن انگل های کپلک و نماتودها بکار گرفته میشود. از این دارو میتوان برای از بین بردن بندپایان نیز در برخی از مواقع استفاده نمود.
نیکلوزاماید نیز از دیگر داروهای ضد انگلی است که به عنوان آنتی سستود عمل نموده و تاثیر بالایی بر مهار انواع انگل دارد.
شربت پت فنولین نیز برای از بین بردن انگل های داخلی بدن دام کاربرد دارد. بهترین دوره مصرف این دارو اواسط خرداد ماه و یا اوایل آبان است.
از دیگر داروهای ضد انگلی دام میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- همازن
- پیروکارب
- وتولکس
- آیور وان رویان
- آیور مکتین
دقت داشته باشید که برای مصرف هر یک از انواع داروهای ضد انگلی حتما با دامپزشک مشورت نمایید. چون برخی از این داروها قبل و بعد از دوران آبستنی دام ممنوع بوده و خطر مرگ و میر را برای دام و جنین آنها به دنبال دارد.
