لنگش دام زنده از جمله بیماری ها و وقایعی میباشد که هر دامداری ممکن است با آن روبرو شود. دام زنده شامل انواع حیوانات مختلفی مانند گاو، گوسفند، گوساله، بره و … مباشد. از پوست و گوشت این حیوانات در مصارف مختلفی، استفاده میشود. این حیوانات مانند دیگر موجودات زنده دچار بیماری هایی می‌شوند که باید سریع درمان شوند. از جمله این بیماری ها، لنگش است. این بیماری در میان دام ها بسیار شایع است که به دلایل گوناگونی رخ داده و قابل درمان میباشد.
لنگش از انواع بیماری های مسری میباشد؛ به طوری که اگر موارد بهداشتی لازم رعایت نشود، این بیماری به سایر دام ها منتقل میشود. آبسه شدید در سم دام، از جمله علائم آن میباشد؛ این آبسه به همراه بوی بسیار بدی نیز میباشد. در این حالت، پوست پا یا پوست میان دو انگشت پا در دام ملتهب و قرمز شده و باعث عدم توانایی دام در درست راه رفتن او میشود. در نتیجه در راه رفتن او، لنگیدن ایجاد شود. این بیماری به علت ورود باکتری به قسمت میان انگشتان پا ایجاد می‌گردد.
بیماری لنگش دام زنده
لنگش که با نام علمی لامینایتیس شناخته میشود، از انواع بیماری های مسری دامی محسوب میشود که در اثر التهاب بافت عروقی بوجود می‌آید. در پی آن، لایه های حساس سم، دچار تضعیف و تخریب شده و حیوان در هنگام راه رفتن، لنگ میزند. لنگش، یکی از بیماری های عفونی و دردناک دام است و درجات مختلفی دارد که عبارتند از:
- لنگش حاد: درد این نوع لنگش، به مراتب بیشتر از موارد دیگر است. از علائم این بیماری می توان به خونریزی در خط سفید سم یا مفصل مچ، گرم شدن پوست سم، افزایش ضربان قلب و افزایش تعداد تنفس اشاره کرد.
- لنگش تحت حاد: این نوع لنگش، شایع ترین نوع در میان دام های زنده است. یک الی سه ماهه اول بیماری، دام هیچ گونه علائمی ندارد. پس از گذشت این مدت، دیواره سم و مچ پا زخم شده و به تدریج پیشرفت می‌کند. در نهایت قسمت های نرم سم، زرد شده و خونریزی می‌کند.
- لنگش مزمن: در این نوع لنگش، کف پا عریض تر از حالت طبیعی است و گودی مطلوبی در پاشنه ها وجود ندارد. دلیل این تغییرات، رشد غیر طبیعی پاها و دیواره افقی سم میباشد.
دلایل وعلائم بیماری لنگش
بیماری لنگش معمولا در پی عدم بکار گیری مواد مغذی و برنامه مناسب در تغذیه دام زنده بوجود می‌آید. اگر وعده غذایی دام حاوی مقادیر بالایی مواد کربوهیدراته قابل تخمیر باشد که فیبر کافی ندارد، شکمبه دچار حالت اسیدی شده و PH آن کاهش می یابد. در پی این تغییرات، باکتری های مفید موجود در بدن دام، از بین رفته و شرایط برای رشد باکتری های لاکتوباسیل فراهم میشود. نتایج این تغییرات تولید هیستامین در بدن دام است که عوارض زیادی به دنبال دارد.
هیستامین ترکیبی است که در پی واکنش های آلرژیک و مبارزه با نفوذ عوامل بیگانه به بدن، توسط یکسری از سلول های خاص، ترشح میشود. این ترکیب موجب گشادی رگ ها (فشار خون کم میشود) و افزایش خون در محل آسیب دیده می شود. هیستامین در دام زنده باعث اتساع مویرگ های پا و تخریب دیواره عروق خونی و درد شدید در پای دام میشود. علاوه بر این توانایی تولید کراتین به شکل طبیعی از سم صلب می‌گردد. در موارد محدودی نیز لنگش با سم چینی بیش از حد دام به وجود می‌آید.
از دیگر دلایل ایجاد بیماری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم اصلاح درست و به موقع سم یا همان سم چینی
- عدم رعایت بهداشت در دام و عدم ضدعفونی آن
- وجود موادی مانند کلوخ و … در بستر دام که باعث ایجاد زخم پا در دام می شود.
- خیسی و رطوبت در بستر دام
- تغذیه نامناسب دام و عدم رسیدن ویتامین ها و مواد معدنی به بدن و پاها
- عدم وجود امکانات رفاهی برای دام
درمان لنگش دام زنده
همانطور که اشاره شد، بیماری لنگش معمولا در پی تغذیه نامناسب دام، بوجود می‌آید. در نتیجه اولین قدم مثبت در روند درمان لنگش، اصلاح جیره غذایی است. این فرایند در هر سه نوع لنگش بکار گرفته میشود. در کنار جیره غذایی باید به سم چینی نیز توجه زیادی داشته باشید. در بهترین حالت سم چینی 4-3 ماهی یکبار انجام می گیرد. البته راه هایی نیز برای پیشگیری از بیماری وجود دارد؛ برای این منظور به دستور العمل های زیر توجه نمایید:
- دقت در انتخاب نژاد: بهتر است در انتخاب نژادهای گاو، دقت کنید. در این رابطه خرید نژاد ایرشایر توصیه می گردد.
- محل نگهداری دام، بهتر است کف محل نگهداری، سیمانی باشد. این کار سایش سم ها را تسهیل خواهد کرد.
- توجه به جیزه غذایی: در جیره غذایی، کمتر از غلات استفاده شود. همچنین از علوفه هایی استفاده شود که طول بلندی نداشته باشد.
- تحرک بندمی، دام به میزان کافی، فعالیت بدنی داشته باشند. حفظ فعالیت بدنی قبل و بعد از زایمان الزامی است.
- در مراحل مختلف زندگی، جیره غذایی به شکل متناسب تغییر کند.
