گوسفندان ایرانی از نژاد های مختلفی تشکیل شدهاند. گوسفند پر مصرف ترین دام در میان وعده های تغذیهای میباشد. همچنین از این حیوان در مصارف مختلف نساجی، پزشکی، آرایشی و بهداشتی و … استفاده میشود. ایران از جمله کشورهایی است که از بهترین نژادهای گوسفندی برخوردار میباشد و رتبه پنجم را در جهان از لحاظ نگهداری انواع نژاد دارد.
میزان تنوع در نژادهای گوسفندان کشورمان بسیار زیاد است به طوری که هر نژاد به دسته های مختلفی تقسیم میشود. رایج ترین نژاد گوسفندان ایرانی عبارتند از نژاد گوسفند گل، نژاد گوسفند افشاری، نژاد گوسفند مغانی، نژاد گوسفند کردی، نژاد گوسفند بلوچی، نژاد گوسفند بهمنی، نژاد گوسفند مهربانی، نژاد گوسفند قزل، نژاد گوسفند ماکویی، نژاد گوسفند سنگسری، نژاد گوسفند فراهانی، نژاد گوسفند شال، نژاد گوسفند لری و … می باشد.
هر کدام از این گوسفندان،مشخصات ظاهری و صفات ژنتیکی متفاوتی دارند. باتوجه به آنکه گوسفندان در مصارف مختلفی استفاده میشوند هر کدام از آنها را باتوجه به نوع ویژگی بارزتری که دارند، مانند شیردهی، گوشتی و پشمی، دسته بندی میکنند. به عنوان مثال گوسفندان سنگسری جزء بهترین گوسفندان گوشتی بوده و گوسفندان قره قل جزء گوسفندان پوستی هستند. در ادامه به معرفی انواع نژادهای گوسفندهای ایرانی میپردازیم.
نژاد ایرانی گوسفندان گوشتی
گوسفندان گوشتی از میان انواع نژاد گوسفندان ایرانی، بهترین نژاد محسوب میشود. خرید و فروش این نوع گوسفندها به یقین میتواند برای شما سودهی بالایی داشته باشد. خصوصا اگر قصد تاسیس دامداری و پروار کردن گوسفندان خود را دارید، گوسفندان گوشتی بهترین گزینه هستند. همچنین میتوانید با استفاده از بهترین مکمل های غذایی برای پروار کردن گوسفند، میزان حجم و وزن آنها را به طور طبیعی و برنامه ریزی شده افزایش دهید.
گوسفندانی که تحت عنوان گوسفندان گوشتی در ایران شناخته میشوند شامل گوسفندان نژاد لری، نژاد افشاری، نژاد مهربانی و نژاد شال هستند. این نژادها را براحتی میتوانید توسط مراکز معتبر بهداشتی از جمله دام آذربایجان تهیه کنید. در میان این دسته، گوسفندان نژاد سنگسری و مهربان جزء بهترین گونه محسوب میشوند. گوسفند مهربان مختص به روستای مهربان استان همدان می باشد که تمام خصوصیات برتر گوسفندان گوشتی را دارا میباشد. گوسفند سنگسری نیز مربوط به استان سمنان و از لحاظ پرواربندی جزء گوسفندان برتر است.
با رعایت اصول ویژه و پیروی از دستورات غذایی، میتوان به سرعت وزن این دو نژاد از گوسفندان گوشتی را افزایش داد. گوسفندان نژاد سنگسری و مهربان بهترین گزینه برای دامدارانی است که صرفا میخواهند گوسفندهای گوشتی را نگهداری و به فروش برسانند. به طور کلی نژاد گوسفندان گوشتی بیشتر در مصارف غذایی استفاده میشوند و خرید و فروش آنها در ایام خاص سال مانند عید قربان به اوج خود میرسد. از جمله ویژگی های این نوع گوسفندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- وزن سنگین
- سرعت رشد بالا
- تولید شیر خوب مرغوب و پرچرب
- سازگاری با موقعیت های جغرافیایی سرد
- دارای بیشترین درصد دوقلوزایی
- مقاومت در برابر بیماری های انگلی
گوسفندان پشمی
گوسفندان پشمی به گوسفندانی گفته میشود که پشم هایشان انبوده و گسترده بوده و جنس این پشم ها از نوع مرغوب و با کیفیت است. پشم گوسفندان یکی از مواد اولیه اصلی برای تولید محصولات لوکس و گران قیمت است. و از آنها در صنایع تولید کفش، لباس، کیف، تولید خامه برای فرش بافی و … استفاده میشود. در نتیجه اگر به فکر صادرات و واردات هستید و میخواهید در جزئی از صنعت نساجی و پوشاک فعالیت کنید، هرید و فروش پوسفندان پشمی بهترین گزینه است.
از جمله گوسفندان ایرانی که دارای نژاد پشمی میباشند میتوان به نژاد ماکویی، گوسفندان نژاد بلوچی، گوسفندان نژاد مغانی و … اشاره کرد. در بین نژادهای مذکور، گوسفندان ماکویی به دلیل داشتن پشم سفید و مرغوب، زبان زد بوده و از معروفیت بالایی برخوردار است. این نژاد متوسط 3 تا 5 کیلو پشم دارد و این پشم به دلیل قابلیت رنگ پذیری در صنایع قالی بافی و تولید لباس بیشترین کاربرد و فروش را در بازار دارد.
گوسفندان ایرانی نژاد شیری
گوسفندان نژاد شیری به گوسفندانی اطلاق میشود که میزان تولید شیر سالیانه آنها نسبت به سایر نژادهای دیگر بیشتر است. این گوسفندان از لحاظ تولید شیر نسبت به نژادهای دیگر از کیفیت و مرغوبیت بیشتری برخوردار هستند. در شهرها و مناطق مختلفی نژادهای شیرده وجود دارند و این نژاد هم از لحاظ شیردهی و هم گوشتی در بیشتر مناطق نگهداری میشوند. از نظر ظاهری، گوسفندان ایرانی که جزء نژاد شیرده محسوب میشوند، دارای لگن پهن و عریض میباشند.
نژاد پوستی
از دیگر نژادهای گوسفندان ایرانی، نژاد پوستی است. این دسته از گوسفندان دارای پوست نرم و لطیف میباشند که از معروفیت جهانی برخوردار هستند. از قدیم تا به الان از پوست گوسفند برای تولید و ساخت انواع لباس ها استفاده میشده است. امروزه لباس هایی که از پوست گوسفند ساخته میشوند، جزء گران قیمت ترین لباس ها محسوب میشوند. گوسفندان نژاد قره گل در این دسته از معروفیت بالایی برخوردارند به طوری که در کشورهای مختلف یکی از گرانترین نژادها به خاطر مرغوبیت پوست هستند.
سایر نژادها
در بین انواع نژاد گوسفندان ایرانی، گوسفند هایی وجود دارد که هم در دسته گوشتی، شیری و هم پشمی قرار میگیرند. سودهی این نوع گوسفندان در همهِ دسته ها بسیار بالا بوده و انتخاب ایده آلی برای پرورش دام محسوب میشوند. نژادهای سنجابی و مغانی که گوشتی-شیری محسوب میشوند و نژاد گوسفند کرمانی در دسته گوسفندان پر گوشت و پشمی باشد.
گوسفندان نژاد زل، بیدنبه هستند که از نوع گوسفندان گوشتی محسوب میشوند. زیستگاه آنها مناطق کوهستانی می باشد. پوست نژاد زل از کیفیت پایینی برخوردار است.