پشم چینی گوسفند یکی از فرایندهایی است که هر دامدار و پرورش دهنده گوسفند باید نسبت به انجام آن آگاهی داشته باشد. فردی که اقدام به زدن پشم های گوسفند میکند، باید از تخصص کافی برخوردار بوده و با استفاده از ابزارآلات ویژه اینکار را انجام دهد. فرایند پشم چینی در زمان های خاصی انجام میگیرد در غیر این صورت باعث بروز مشکلاتی برای گوسفندان خواهد شد.
امروزه کار پشم زنی گوسفندان به دو روش صنعتی و سنتی انجام میگیرد. در روش سنتی همانند صدها سال پیش این کار به کمک قیچی صورت میگیرد. امروزه روستاییان و عشایر کشورمان هنوز به روش سنتی کار پشم چینی گوسفندان را انجام میدهند. اما در روش صنعتی، پشم ها را بواسطه دستگاه های برقی میچینند. سرعت و دقت انجام کار در این روش نسبت به روش سنتی، بسیار بیشتر بوده و احتمال آسیب رسیدن به دام تا حد صفر کاهش مییابد.
از گذشته تا به امروز از پشم گوسفندان برای مصارف مختلفی استفاده میشده است. همین موضوع سبب شده که این فرایند برای دامدار و یا پرورش دهنده دام بسیار پر سود و منفعت باشد. از این پشم بیشتر در صنعت نساجی استفاده خواهد شد. در حال بسیاری از شرکت های صادر کننده مقداری از پشم ها را از دامدار خریداری کرده تا به خارج از کشور صادر کنند. مقدار قابل توجهی از این پشم هم در داخل کشور مورد استفاده قرار میگیرد.
فواید پشم چینی گوسفندان
پشم های گوسفند باعث میشوند تا این حیوان در برابر سرما و گرما محافظ بماند و به نوعی برای آن عایق باشد. اما در صورتی که کنترل و مدیریت مناسبی نسبت به میزان رشد و طول پشم ها وجود نداشته باشد، میتواند باعث بروز بسیاری مشکلات برای دام شود. اگر پشم چینی گوسفند به موقع انجام نگیرد، سبب میشود که دام بیش از حد عرق کند. در نتیجه شیر و گوشت گوسفند بوی نامطبوعی به خود خواهد گرفت و یا بر روی پوست گوسفند انواع انگل و قارچ ها رشد خواهند کرد.
همچنین چیدن دیر هنگام پشم ها باعث میشود تا گوسفند سنگین شده و حیوان به دلیل همین موضوع کم تحرک تر شود. اما این یک سنگینی کاذب است و اگر همچنان ادامه داشته بشد باعث لاغر و ضعیف شدن دام میگردد. البته لازم به ذکر است که نباید پشم گوسفندان لاغر و آبستن چید. زیرا این دام ها به علت ضعف بیش از اندازه پشم به پوستشان چسبیده و موجب زخمی شدن آن ها در زمان پشم چینی خواهد شد.
زمان پشم زنی گوسفند زنده
مناسب ترین و بهترین زمان پشم چینی گوسفندان، اواخر بهار و اوایل تابستان است. به معنای دیگر زمانی که هوا تازه شروع میکند به گرم شدن. به هیچ عنوان اینکار در اوایل بهار و تا زمانی که باران و سرما وجود دارد، انجام نشود چراکه ممکن است دام سرما خورده، ضعیف و در نهایت تلف شود. همچنین چیدن پشم گوسفندا در اواسط تابستان نیز بخاطر گرما و نور شدید خورشید اصلا زمان مناسبی نیست. زیرا بدن آنها نسبت به گرما واکنش نشان داده و دچار ضعف و گرمازدگی میشوند.
به طور کلی انتخاب زمان مناسب پشم زنی به دو عامل بستگی دارد:
- آب و هوای منطقه پرورش دام: مثلا در مناطق کوهستانی برای جلوگیری از ریزش پشم گوسفند در سال دو بار مبادرت به چیدن پشم خواهند کرد.
- نژاد گوسفند: نژاد گوسفند در تعیین زمان پشم چینی آن بسیار مهم است زیرا زود یا دیر انجام دادن کار پشم چینی گوسفندان باعث بروز بیماری در دام خواهد شد.
مراحل چیدن پشم دام
برای زدن و چیدن پشم گوسفندان ابتدا باید سالم بودن دام و شرایط آب و هوایی منطقه را بررسی و در نظر داشت. براساس مطلبی که پیشتر اشاره کردیم، این کار باید در یک روز نسبتا گرم انجام شود. سپس گوسفند ها را شست و خشک کرد. از جمله ابزار آلاتی که برا یانکار نیاز است شامل قیچی یا دستگاه برقی مخصوص و کیسه هایی برای قرار دادن پشم در آن ها میباشد.
زدن پشم گوسفند را نمیتوان به تنهایی انجام داد و حضور چند نفر به عنوان کمک لازم است. یک نفر باید گوسفند را محکم نگه دارد تا حرکت نکند و نفر دیگر باید پشم ها را با استفاده از ابزار مخصوص خود بچیند. اگر گوسفند در طی عملیات محکم نگه داشته نشود، زخمی خواهد شد. ممکن است زخم به وجود آمده باعث بروز بیماری و زخم های شدیدتر در گوسفند شود. و یا این که دام از دست شخص فرار کند و کار پشم چینی آن نیمه تمام باقی ماند.
در قدیم بیشتر لباس هایی که روستاییان به تن میکردند حاصل از محصولات پشمی بود. حتی امروزه نیز در تولید برخی لباس ها از پشم گوسفند استفاده میکنند که قیمت نسبتا بالایی نیز دارند. زدن پشم گوسفندو تولید محصولات مختلف از آن همیشه شادی و نشاط را برای افراد خانواده به همراه داشت. همین موضوع باعث شد تا در بسیاری از مناطق کشورمان و حتی جهان کار پشم چینی گوسفندان با برگزاری مراسمات و برنامه های محتلف انجام شود و کم کم به صورت آداب و رسوم مردمان این مناطق در آمد. هر چند این مراسم ها در کشور ما رو به فراموشی است. اما در بسیاری از کشورها این مراسم را به صورت عمومی و در روزی معیین و با حضور افراد زیادی انجام میدهند.