محل پرورش گوسفند بهترین مکان برای رشد انواع باکتری ها ویروس ها بوده و در نتیجه انتقال و بروز انواع بیماری ها است. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی، محل نگهداری گوسفندان همواره باید ضد عفونی و تمیز شده و از کودها پاکسازی شود. این موضوع ارتباط بسیار مستقیمی با سلامت دام دارد و کوتاهی در آن میتواند خسارت های جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. از جمله خطرات حاصل از تجمع کود، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- رشد انگل های مختلف از جمله کرم ها
- افزایش تجمع حشرات و مگس ها در محل که به مرور تکثیر شده و محیط را غیرقابل استفاده می‌کند.
- افزایش آلودگی در محل که به بیماری های مختلف در دام منجر میشود. بیماری گندیدگی سم دام، یکی از همین موارد است.
- اگر در محل تجمع فضولات، عوامل دیگری چون رطوبت بالا نیز باشد، گازی از فضولات متصاعد می شود که هوا را آلوده کرده و بوی نامطبوعی به محیط می‌دهد.
فرایند پاکسازی کود و ضدعفونی طویله پرورش گوسفند دارای مراحل و شرایط خاصی است که در ادامه به آن می‌پردازیم:
شستشوی دستی طویله پرورش گوسفند
برای شستشوی دستی طویله ابتدا لازم است تجهیزات ویژه برای این فرایند را آماده نمایید. این تجهیزات شامل لباس مخصوص (دستکش، کلاه، چکمه، لباس کار و ماسک)، وسایل پاکسازی (جارو، محلول پاش، مواد شوینده) و آب است. بعد از فراهم کردن تجهیزات و بکارگیری پوشش مناسب، تمام وسایل داخل طویله را خارج نمایید. پس از خالی شدن محیط داخل، بوسیله جارو تما فضولات، خاک و مواد زائد را جمع آوری کنید. اگر کف محل پرورش گوسفند ها سفت و سیمانی بود، م توان با آب و برس، آن را نیز تمیز کرد.
بعد از آنکه زمین طویله را پاکسازی کردید، حال نوبت به تمیز کردن آبشخور و محل قرارگیری علوفه میرسد. محفظه ها در صورت متحرک بودن، باید به بیرون از طویله منتقل و ضدعفونی شوند؛ اما در صورت ثابت بودن، باید پاکسازی را در همان مکان انجام دهید. برای پاکسازی این محفظه ها نیاز به آب، برس و مواد شوینده دارید. بعد از اتمام کار، اجازه دهید وسایل شسته شده خشک شوند و سپس همه گوسفندان و وسایل را به جای خود برگردانید.
جمع آوری فضولات دام
جمع آوری کود و فضولات محیط پرورش گوسفند باتوجه به جایگاهی که هر دامدار برای دام های خود در نظر گرفته، متفاوت است. به بیان دیگر در انتخاب روش پاکسازی فضولات عواملی نظیر مساحت دامداری، تعداد دام، وضعیت ساخت و … تاثیر دارند. البته لازم به ذکر است علاوه بر اینکه باید روش مناسبی را انتخاب کنید، فاصله زمانی کودروبی را نیز باید رعایت نمایید. این فاصله ثابت نبوده و بر اساس شرایط آب و هوایی، رطوبت محل، تعداد دام و … متغییر است.
برای مثال در آب و هوای گرم یا بارندگی زیاد که رطوبت محیط افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند، باید با سرعت بیشتری فضولات را جمع آوری کرد. روش های جمع آوری و پاکسازی فضولات شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از بیل و تراکتور کوچک: در صورت کوچک بودن محل پرورش گوسفند و خاکی بودن کف، این روش مناسب است.
- استفاده از دستگاه کودروب: این فرایند مکانیزه بوده و نسبت به روش دستی (بیل و تراکتور) راحت‌تر است. این روش برای طویله هایی که مساحت بیشتری دارند و کف آنها سیمانی یا بتنی است بکار گرفته میشود.
- کانال های تعبیه شده زیر سطوح مشبک: در دامدارهای بزرگ و صنعتی، کف را مشبک ساخته و کانال هایی را در زیر آنها تعبیه می‌کنند. از این طریق کودها بدون دخالت مستقیم انسان از منافذ عبور کرده و به داخل کانال ها ریخته میشود.
مدیریت آب های آلوده در پاکسازی محبط پرورش گوسفند
نکته بسیار مهمی در رابطه با شستشو و پاکسازی محیط پرورش گوسفند وجود دارد این است که آب آلوده حاصل از شستشوی طویله باید به طور صحیح مدیریت شود. توجه فرمایید که آب حاصل از شستشو محیط به هیچ عنوان نباید با آب آشامیدنی دام مخلوط شود. کوتاه ترین اشتباه در این فرایند و راه یافتن آب آلوده به آب مورد استفاده دام، موجب ایجاد بیماری های مختلف در دام میشود که می تواند به مرگ گوسفندان منجر شود. لازم به ذکر است بیماری های زیادی وجود دارد که بین انسان و گوسفند مشترک است؛ به همین منظور دی پی بیمار شدن دام، این بیماری به راحتی میتواند به انسان منتقل شود.
